TTFB (Time To First Byte) یکی از معیارهای مهم در ارزیابی سرعت بارگذاری صفحات وب است. این معیار نشان می‌دهد که چه مدت زمانی طول می‌کشد تا اولین بایت داده از سرور به مرورگر کاربر برسد. بهبود TTFB می‌تواند تجربه کاربری را بهبود بخشد و رتبه سایت را در موتورهای جست‌وجو ارتقاء دهد. راه‌های بهبود TTFB شامل استفاده از شبکه تحویل محتوا (CDN)، بهینه‌سازی سرور و پایگاه داده، استفاده از کشینگ و بهینه‌سازی کدهای سایت است.
TTFB چیست؟
TTFB یا Time to First Byte یک معیار مهم در عملکرد وب است که مدت زمانی را که مرورگر برای دریافت اولین بایت داده از سرور وب پس از ارسال درخواست HTTP صرف می‌کند، اندازه‌گیری می‌کند. TTFB شامل سه بخش اصلی است. زمان DNS، زمان اتصال و زمان انتظار مجموعه زمانی را که این معیار مهم برای بررسی سرعت وبسایت نیاز دارد فراهم می‌کند.
زمان برقراری ارتباط با دامنه یا DNS: مدت زمانی که طول می‌کشد تا نام دامنه به آدرس IP تبدیل شود.
زمان اتصال به سرور یا TLS: مدت زمانی که طول می‌کشد تا مرورگر به سرور متصل شود.
زمان انتظار (یا تاخیر سرور) TCP: مدت زمانی که طول می‌کشد تا سرور درخواست را پردازش کرده و اولین بایت داده را به مرورگر ارسال کند.
چطور TTFB را بهبود دهیم؟
بهبود TTFB به دلیل افزایش رضایت کاربران، بهبود سئو، کاهش نرخ پرش و افزایش نرخ تبدیل؛ از اهمیت زیادی برخوردار است. کاربران انتظار دارند صفحات وب به سرعت بارگذاری شوند و TTFB کمتر به معنای دسترسی سریع‌تر به محتوا است. موتورهای جست‌وجو مانند گوگل زمان بارگذاری صفحات را در رتبه‌بندی لحاظ می‌کنند، بنابراین بهبود TTFB می‌تواند رتبه وبسایت را ارتقا دهد. همچنین، وب‌سایت‌های کند کاربران را به ترک آن ترغیب می‌کنند، اما با کاهش TTFB، نرخ پرش کاهش پیدا کرده و کاربران تمایل بیشتری به گشت و گذار در سایت شما به دست می‌آورند. بنابراین فراموش نکنید وب‌سایت‌های پرسرعت و موفقی، از میزان TTFB کمتری برخوردار است. در ادامه به بررسی راهکارهایی که به بهبود TTFB کمک می‌کنند همراه شما هستیم.
استفاده از شبکه تحویل محتوا (CDN)
CDN با توزیع محتوا در چندین سرور در نقاط مختلف جهان، می‌تواند زمان ارسال داده‌ها به کاربران را کاهش دهد. با استفاده از CDN، درخواست‌های کاربران به سرور نزدیک‌تر به مکان جغرافیایی آن‌ها ارسال می‌شود، که این امر موجب کاهش TTFB می‌شود. CDNها با ذخیره نسخه‌های استاتیک صفحات وب در نقاط مختلف، درخواست‌ها را از نزدیک‌ترین سرور به کاربر پاسخ می‌دهند و زمان پاسخ‌دهی را به حداقل می‌رسانند.
بهینه‌سازی کانفیگ سرور
بهینه‌سازی تنظیمات سرور و پایگاه داده می‌تواند به طور قابل توجهی TTFB را کاهش دهد. خرید سرور با عملکرد بالا، بهینه‌سازی کوئری‌های پایگاه داده و کاهش تعداد درخواست‌های پایگاه داده می‌تواند بهبود قابل توجهی در TTFB ایجاد کند. برای مثال، استفاده از سرورهایی با سرعت پردازش بالا و حافظه مناسب می‌تواند زمان پاسخ‌دهی را کاهش دهد. همچنین، بهینه‌سازی کوئری‌های پایگاه داده و استفاده از شاخص‌ها (Indexes) می‌تواند زمان جست‌وجو و بازیابی داده‌ها را کاهش دهد.
استفاده از کشینگ
با ذخیره کردن نسخه‌های استاتیک صفحات وب، سرور می‌تواند به جای پردازش هر بار درخواست، به سرعت نسخه کش شده را به کاربر ارسال کند. استفاده از کشینگ در لایه‌های مختلف (کش مرورگر، کش سرور و کش CDN) می‌تواند TTFB را بهبود ببخشد و موجب کاهش TTFB شود. برای مثال، ذخیره صفحات دینامیک به عنوان صفحات استاتیک می‌تواند زمان پردازش را کاهش دهد و استفاده از ابزارهای کشینگ مانند Varnish یا Redis می‌تواند باعث افزایش کارکرد سرور شود.
بهینه‌سازی کدهای سایت
حذف کدهای غیرضروری، بهینه‌سازی فایل‌های CSS و JavaScript و استفاده از تکنیک‌های فشرده‌سازی می‌تواند به کاهش TTFB کمک کند. برای مثال، ترکیب و فشرده‌سازی فایل‌های CSS و JavaScript می‌تواند تعداد درخواست‌ها به سرور را کاهش دهد و زمان بارگذاری را بهبود ببخشد.
تاثیر سرور روی TTFB
فراموش نکنید که نحوه تنظیمات سروز به صورت اصولی می‌تواند باعث کاهش TTFB شود. همان‌طور که استفاده از سرورهایی با پیکربندی مناسب و بهینه‌سازی تنظیمات می‌تواند به کاهش TTFB کمک کند، تنظیمات نامناسب هم امکان افزایش TTFB را در بر خواهد داشت. از دیگر ویژگی‌های سرور که تاثیر مستقیمی روی TTFB ایجاد می‌کند، فاصله زیاد بین سرور و کاربران است. در واقع فاصله جغرافیایی بالا می‌تواند TTFB را افزایش داده و به عبارتی سرعت وبسایت شما را کاهش دهد. استفاده از CDN و انتخاب سرورهای نزدیک‌تر به کاربران می‌تواند این مشکل را تاحدودی حل کند.
بار ترافیک سرور به عنوان سومین ویژگی سرور است که روی کاهش یا افزایش TTFB تاثیر بالایی دارد؛ ترافیک بالای سرور می‌تواند زمان پاسخ‌دهی را افزایش داده و در نتیجه سرعت وبسایت شما را کاهش دهد. استفاده از سرورهای با ظرفیت بالا و توزیع بار ترافیک می‌تواند به کاهش TTFB کمک کند. فراموش نکنید که حین خرید و انتخاب سرورها، با توجه به ویژگی ارتقاء‌پذیری منابع، سرور خود را انتخاب کنید تا در چنین شرایطی بتوانید به سرعت منابع موردنیاز سایت را فراهم کنید. با افزایش منابع وبسایت توسط سرورها، TTFB سایت هم افزایش پیدا نمی‌کند.
عملکرد پایگاه داده
عملکرد پایگاه داده تأثیر قابل‌توجهی بر TTFB دارد. کوئری‌های پیچیده و بهینه‌نشده می‌توانند زمان پردازش درخواست‌ها و بازیابی داده‌ها را افزایش دهند، که این امر منجر به افزایش TTFB می‌شود. برای بهینه‌سازی پایگاه داده و کاهش TTFB، باید چندین روش بهینه‌سازی را در نظر بگیرید. اول، کوئری‌های SQL خود را بررسی کرده و از کوئری‌های ساده‌تر و بهینه‌تر استفاده کنید. دوم، استفاده از شاخص‌ها (Indexes) می‌تواند به سرعت بخشیدن به فرآیند جست‌وجو و بازیابی داده‌ها کمک کند. شاخص‌ها به پایگاه داده اجازه می‌دهند تا سریع‌تر به داده‌های مورد نیاز دسترسی پیدا کند. سوم، استفاده از کشینگ پایگاه داده می‌تواند درخواست‌های تکراری را با سرعت بیشتری پاسخ دهد. به‌علاوه، باید از به‌روزرسانی مداوم آمار پایگاه داده اطمینان حاصل کنید تا کوئری‌های بهینه‌تری تولید شود. در نهایت، تقسیم‌بندی پایگاه داده (Database Partitioning) می‌تواند حجم داده‌ها را کاهش داده و عملکرد پایگاه داده را بهبود بخشد. تمام این اقدامات می‌توانند به کاهش زمان پاسخ‌دهی پایگاه داده و بهبود TTFB کمک کنند.
استفاده از پروتکل‌های قدیمی
استفاده از پروتکل‌های قدیمی مانند HTTP/1.1 می‌تواند منجر به افزایش TTFB شود، زیرا این پروتکل‌ها بهینه‌سازی‌های جدیدتری که در پروتکل‌های مدرن ارائه شده‌اند را ندارند. HTTP/1.1 از مدل ارتباطی مبتنی بر درخواست-پاسخ استفاده می‌کند که در آن هر درخواست باید منتظر پاسخ بماند قبل از اینکه درخواست بعدی ارسال شود. این می‌تواند منجر به تأخیرهای قابل‌توجهی شود، به‌خصوص در صفحات وبی که شامل چندین درخواست همزمان هستند. ارتقاء به پروتکل‌های جدیدتر مانند HTTP/2 یا HTTP/3 می‌تواند به بهبود TTFB کمک کند. HTTP/2 از یک مدل ارتباطی مبتنی بر چندپخشی (multiplexing) استفاده می‌کند که به مرورگر اجازه می‌دهد چندین درخواست را همزمان ارسال کند و پاسخ‌ها را بدون انتظار دریافت کند. این ویژگی به طور قابل‌توجهی زمان بارگذاری صفحه و TTFB را کاهش می‌دهد. HTTP/3، که مبتنی بر پروتکل QUIC است، از UDP به جای TCP استفاده می‌کند و ویژگی‌هایی مانند بازدهی بالاتر و کاهش تأخیر را فراهم می‌کند. با استفاده از پروتکل‌های جدیدتر، می‌توانید زمان انتقال داده‌ها بین سرور و کلاینت را کاهش داده و TTFB را بهبود بخشید.
اندازه‌گیری TTFB قبل و بعد از بهبود
برای اندازه‌گیری TTFB قبل و بعد از بهبود، می‌توانید از ابزارهای توسعه‌دهنده مرورگر استفاده کنید. اکثر مرورگرها مانند Chrome و Firefox دارای ابزارهای توسعه‌دهنده هستند که می‌توانند TTFB را نمایش دهند. با استفاده از این ابزارها، می‌توانید TTFB را برای هر درخواست HTTP مشاهده کرده و عملکرد وبسایت خود را ارزیابی کنید. این ابزارها به شما امکان می‌دهند تا نقاط ضعف در زمان پاسخ‌دهی سرور را شناسایی کرده و اقدامات لازم را برای بهبود آن‌ها انجام دهید.
ابزارهای آنلاین نیز گزینه‌های خوبی برای اندازه‌گیری TTFB هستند. ابزارهایی مانند Pingdom، GTmetrix و WebPageTest می‌توانند TTFB سایت را اندازه‌گیری کرده و گزارش‌های دقیقی از عملکرد سایت ارائه دهند. این ابزارها به شما کمک می‌کنند تا نقاط ضعف سایت خود را شناسایی و بهبود بخشید. با استفاده از این گزارش‌ها، می‌توانید به تحلیل دقیق‌تری از عملکرد وبسایت خود برسید و اقدامات مؤثری برای بهبود TTFB انجام دهید.
علاوه بر این، ابزارهای مانیتورینگ سرور مانند New Relic و Datadog می‌توانند اطلاعات دقیقی از عملکرد سرور و TTFB ارائه دهند. این ابزارها به شما امکان می‌دهند تا عملکرد سرور خود را به صورت مداوم نظارت کنید و در صورت بروز مشکلات، سریعاً اقدام به رفع آن‌ها کنید. مانیتورینگ مداوم سرور و استفاده از این ابزارها به شما کمک می‌کند تا عملکرد سرور را بهینه‌سازی کرده و TTFB را کاهش دهید.
چگونه متوجه شویم TTFB بهبود داشته است؟
پس از اعمال تغییرات و بهبودها، باید مجدداً TTFB را اندازه‌گیری کنیم. اگر TTFB کاهش یافته باشد، نشان‌دهنده این است که بهبودها مؤثر بوده‌اند. مقایسه مقادیر TTFB قبل و بعد از بهبود می‌تواند به شما کمک کند تا میزان موفقیت تغییرات را ارزیابی کنید. علاوه بر اندازه‌گیری TTFB، بررسی عملکرد سایت از نظر کاربران نیز اهمیت دارد. مشاهده کاهش نرخ پرش (bounce rate) و افزایش زمان ماندگاری (dwell time) می‌تواند نشان‌دهنده بهبود عملکرد سایت باشد. ابزارهایی مانند Google Analytics می‌توانند به شما کمک کنند تا این معیارها را پایش کرده و تاثیر بهبودها را بر تجربه کاربری ارزیابی کنید.
نتیجه‌گیری
در این مقاله از وبسایت ایران هاست به بهبود TTFB پرداختیم، TTFB یکی از معیارهای کلیدی در بهبود عملکرد وبسایت است که تأثیر مستقیم بر تجربه کاربری و رتبه‌بندی موتورهای جست‌وجو دارد. با استفاده از روش‌های مختلفی مانند به‌کارگیری CDN، بهینه‌سازی سرور و پایگاه داده، کشینگ و بهینه‌سازی کدهای سایت، می‌توان TTFB را بهبود بخشید. این اقدامات نه تنها زمان بارگذاری صفحات وب را کاهش می‌دهند، بلکه نرخ پرش را نیز کاهش داده و نرخ تبدیل را افزایش می‌دهند. برای اطمینان از اثربخشی بهبودها، اندازه‌گیری دقیق TTFB قبل و بعد از اعمال تغییرات و ارزیابی نتایج ضروری است. با انجام این اقدامات و ارزیابی مداوم عملکرد وبسایت، می‌توانید تجربه کاربری بهتری ارائه دهید و موفقیت آنلاین خود را تضمین کنید.
سوالات متداول
TTFB چیست؟
TTFB یا Time To First Byte مدت زمانی است که طول می‌کشد تا اولین بایت داده از سرور به مرورگر کاربر برسد.
چگونه می‌توان TTFB را بهبود داد؟
با استفاده از شبکه تحویل محتوا (CDN)، بهینه‌سازی سرور و پایگاه داده، کشینگ و بهینه‌سازی کدهای سایت می‌توان TTFB را بهبود بخشید.
چگونه می‌توان TTFB را اندازه‌گیری کرد؟
با استفاده از ابزارهای توسعه‌دهنده مرورگر، ابزارهای آنلاین مانند Pingdom و GTmetrix و ابزارهای مانیتورینگ سرور مانند New Relic و Datadog می‌توان TTFB را اندازه‌گیری کرد.
چه عواملی بر TTFB تأثیر می‌گذارند؟
پیکربندی سرور، موقعیت جغرافیایی سرور و کاربر، بار ترافیک سرور، عملکرد پایگاه داده و استفاده از پروتکل‌های قدیمی از عواملی هستند که می‌توانند TTFB را تحت تأثیر قرار دهند.