حتما تا بحال اسم ویندوز سرور به گوش شما خورده است. ویندوز سرورها معمولا در سازمان های بزرگ و شبکه های کامپیوتری بزرگ استفاده می شود تا به تعدادی زیادی از کامپیوتر ها سرویس بدهد. در ادامه به سوال ویندوز سرور چیست و انواع windows server می پردازیم.
windows server یا ویندوز سرور چیست؟
در پاسخ به این سوال که windows server یا ویندوز سرور چیست باید گفت، نسخه ای از سیستم‌عامل ویندوز شرکت مایکروسافت است که برای نصب و اجرا روی سرورها طراحی شده است و برای به اشتراک گذاشتن خدمات با چند کاربر و کنترل گسترده‌ای از ذخیره‌سازی داده‌ها، برنامه‌های کاربردی و شبکه‌های مشترک استفاده می شود. این مقاله توسط تیم ایران هاست، ارائه دهنده انواع سرور اختصاصی تهیه شده است و در ادامه بیشتر در مورد ویندوز سرور توضیح داده خواهد شد.
تاریخچه ویندوز سرور چیست؟
توسعه ویندوز سرور در اوایل دهه ۱۹۸۰ آغاز شد، زمانی که مایکروسافت دو خط سیستم عامل را تولید کرد: MS-DOS و ویندوز NT. در آن زمان، یک مهندس مایکروسافت به نام دیوید کاتلر هسته ویندوز NT را با هدف ارائه سرعت، امنیت و قابلیت اطمینان که سازمانهای بزرگ در سیستم عامل سرور نیاز دارند، توسعه داد.
قبل از انتشار ویندوز NT، بسیاری از شرکت‌ها متکی بر سیستم عامل یونیکس (Unix) بودند که برای اجرای فایل و سرویس‌های چاپ، به سخت افزار گران قیمت مبتنی بر RISC نیاز داشت. اما ویندوز NT بر روی ماشین‌های ارزان قیمت x86 قابل اجرا بود. یکی از ویژگیهای کلیدی در معماری NT، چند پردازش متقارن است که باعث می‌شد در دستگاه‌هایی با چند پردازنده، برنامه‌ها، سریع تر کار کنند.
تکرارهای بعدی windows server، هم بر روی سخت افزار در مرکز داده‌ی یک سازمان و هم در یک پلت فرم ابری مانند مایکروسافت Azure پیاده سازی می‌شود.
ویژگیهای کلیدی در نسخه‌های بعدی ویندوز سرور شامل Active Directory است، که به‌طور خودکار داده‌های کاربر، امنیت و منابع توزیع شده را مدیریت می‌کند و امکان همکاری با سایر دایرکتوری‌ها را نیز فراهم می‌کند. همچنین Server Manager، ابزاری برای مدیریت سرور و ایجاد تغییرات پیکربندی بر روی دستگاه‌های محلی و یا ریموت است.
نسخه های متفاوت و انواع ویندوز سرور
انواع ویندوز سرور در طول سالها توسعه و بهبود یافته است. در ادامه به انواع سرورهای ویندوزی می پردازیم:
۱۹۹۳: Windows NT 3.1 Advanced Server
مایکروسافت سیستم عامل ویندوز NT خود را در دو فرمت منتشر کرد: یکی برای workstations و دیگری برای سرورها. سیستم عامل ۳۲ بیتی دارای یک لایه انتزاعی سخت افزاری (Hardware Abstraction Layer) بود که با مسدود کردن دسترسی مستقیم برنامه‌ها به سختافزار سیستم، ثبات سیستم را فراهم می‌کرد.
۱۹۹۴: Windows NT 3.5 Server
مایکروسافت ویژگیهای کلیدی شبکه در این نسخه سرور را به روز کرد و پشتیبانی یکپارچه برای TCP / IP و Winsock را اضافه کرد. سایر پیشرفت‌های شبکه به کاربران سیستم عامل‌های غیر از مایکروسافت، اجازه دسترسی به فایل‌ها و برنامه‌های موجود در دامنه را می‌دهد.
۱۹۹۵: Windows NT Server 3.51
مایکروسافت این نسخه را به خوبی تنظیم کرده است تا عملکرد را افزایش، و میزان حافظه مورد نیاز را کاهش دهد. این سیستم عامل سرور از طریق stack شبکه‌ی به روز شده خود، بهینه شده است تا خدمات سریع‌تری را به کاربران ارائه دهد. مایکروسافت پشتیبانی ارتباطات بیشتری را برای شرکت‌ها در یک محیط با هر دو سرور ویندوز NT و NetWare اضافه کرد تا کاربران با یک اعتبار واحد، بتوانند از هر دوی آنها خدمات دریافت کنند.
۱۹۹۶: Windows NT Server 4.0
مایکروسافت از رابط کاربری ویندوز ۹۵ برای این نسخه سیستم عامل سرور استفاده کرد و قابلیت‌های پروتکل شبکه را در این نسخه گسترش داد تا منابع شبکه در یک آرایه وسیع‌تری از دستگاه‌های غیر مایکروسافت، امکان پذیر باشد. ویژگیهای کلیدی در این نسخه توانایی استفاده از یک سرور به عنوان یک سرور اطلاعات اینترنتی بود که اکنون به نام خدمات اطلاعات اینترنت (IIS) شناخته می‌شود.
۲۰۰۰: Windows 2000
ویندوز ۲۰۰۰، Active Directory را معرفی کرد که سرویسی است که اطلاعات مربوط به اشیاء شبکه، از جمله داده‌ها، سیستم‌ها و خدمات کاربر را ذخیره و مدیریت می‌کند. Active Directory اجازه می‌دهد تا مدیران بتوانند وظایف مختلف مانند پیکربندی شبکه خصوصی مجازی، رمزگذاری داده‌ها و دسترسی به اشتراک فایل را در رایانه‌های شبکه انجام دهند.
مایکروسافت چندین ویژگی کلیدی دیگر را نیز در این نسخه معرفی کرد، از جمله:
- کنسول مدیریت مایکروسافت (MMC / Microsoft Management Console)
- سیستم فایل NTFS 3.0
- پشتیبانی از حجم دیسک dynamic
ویندوز ۲۰۰۰ دارای سه نسخه – Server، Advanced Server و Datacenter بود.
۲۰۰۳: ۲۰۰۳ windows server
مایکروسافت در ادامه انتشار انواع ویندوز سرور، نام تجاری آن را با انتشار ویندوز سرور ۲۰۰۳ معرفی کرد و پیشرفت‌های امنیتی خود را بر روی ویندوز ۲۰۰۰ ترویج داد. مایکروسافت IIS، ویژگی وب سرور را سخت تر کرد و خدمات پیش فرض را غیر فعال کرد تا فرصت‌های بهره برداری را کاهش دهد.
مایکروسافت نقش‌های سرور را با این نسخه معرفی کرد. کاربرد ویندوز سرور ۲۰۰۳ این است که به مدیران اجازه می‌داد که یک تابع خاص مانند کنترل کننده دامنه یا سرور DNS را، برای یک سرور اختصاص دهند.
سایر ویژگیهای جدید در این نسخه عبارتند از قابلیت رمزنگاری گسترش یافته، فایروال، پشتیبانی بیشتر از آدرس شبکه (NAT) و Volume Shadow Copy Service.
ویندوز سرور ۲۰۰۳ چهار نسخه داشت: Standard، Enterprise، Datacenter و Web.
۲۰۰۵: Windows Server 2003 R2
مایکروسافت به جای شماره نسخه، شروع به استفاده از R2 کرد. سازمان‌ها باید مجوز جدید windows server را برای استفاده از سیستم عامل سرور جدید خریداری کنند، اما برای این نسخه، نیاز به ارتقاء این مجوزها نبود و انتشار R2 از مجوزهای دسترسی مشتری (CALs) نسخه سرور قبلی استفاده می‌کرد.
در این نسخه ویژگیهای امنیتی و ایمنی در Windows Server 2003 بهبود یافته است.
۲۰۰۸: ۲۰۰۸ windows server چیست ؟
ویندوز سرور ۲۰۰۸ ویژگیهای جدیدی را اضافه کرد؛ مانند:
- نرم افزار مجازی سازی Hyper-V
- failover clustering
- نمایشگر رویداد،
- Server Core
- Server Manager console
سرور ویندوزی ۲۰۰۸ در چهار نسخه منتشر شد: Standard، Enterprise، Datacenter و Web.
۲۰۰۹: Windows Server 2008 R2
مایکروسافت از کرنل ویندوز ۷ خود برای این سیستم عامل استفاده کرده و ویژگیهای مقیاس پذیری و قابلیت دسترسی آن را بهبود بخشید.
مایکروسافت قوانین و ویژگیهای دایرکتوری فعال را برای بهبود ویرایش حساب‌های کاربری و کنترل بیشتر گره‌ها افزایش داد. این شرکت همچنین سرویس‌های Terminal Services را به روزرسانی کرد و سرویس Remote Desktop Services (RDS) را روی آن مجددا نصب کرد.
ویژگیهای جدید در نسخه سرور ویندوزی ۲۰۰۹ عبارتند از BranchCache و DirectAccess که هر دو به منظور بهبود نحوه استفاده از راه دور کاربران است.
این سیستم‌عامل سرور، مانند نسخه قبلی، برخی از قابلیت‌های مدیریتی و امنیتی مورد استفاده در سیستم عامل ویندوز Vista client را به اشتراک می‌گذارد. ویندوز سرور ۲۰۰۸ R2 تغییراتی از سیستم عامل ۳۲ بیتی به نسخه ۶۴ بیتی دارد.
۲۰۱۲: ۲۰۱۲ windows server چیست؟
و اما کاربرد ویندوز سرور ۲۰۱۲ چیست؟ مایکروسافت تعدادی از ویژگیهای ابری را برای ویندوز سرور ۲۰۱۲ تعبیه کرده است، تا آنجا که به «Cloud OS» شناخته می‌شود. این شرکت همچنین به روز رسانی‌های قابل توجهی را برای زیرساخت‌های ذخیره سازی سیستم عامل و پلت فرم مجازی سازی Hyper-V انجام داده است.
ویژگیهای جدیدی که در این نسخه قابل توجه است، عبارتند از: سوئیچ مجازی Hyper-V، Replica Hyper-V، فضای ذخیره سازی و سیستم فایل ReFS.
این نسخه سرور ویندوزی در چهار نسخه منتشر شد: Essentials، Foundation، Standard و Datacenter.
۲۰۱۳: Windows Server 2012 R2
مایکروسافت ویندوز سرور ۲۰۱۲ R2 تغییرات فراوانی را به همراه داشته است، از جمله به روز رسانی‌های مهم در مجازی سازی، ذخیره سازی، شبکه، امنیت اطلاعات و خدمات وب.
ویژگیهای جدید عبارتند از:
- برای جلوگیری از ریزش پیکربندی و حفظ سازگاری در دستگاه‌های سازمان، پیکربندی حالت مورد نظر (Desired State Configuration / DSC) بر روی PowerShell ساخته شد.
- اضافه شدن ذخیره سازی چندگانه به فضای ذخیره سازی، باعث افزایش کارایی حرکت اتوماتیک بلوک‌های پر استفاده‌ی داده به سمت solid-state storage می‌شود.
- پوشه‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا فایل‌های شرکت را بر روی دستگاه‌های کاری و شخصی بازیابی و ذخیره کنند.
سرویس میزبانی هاست ویندوز کانادا از این نسخه ویندوز استفاده می‌کند. می توانید برای خرید هاست ویندوز به ایران هاست مراجعه کنید.
۲۰۱۶: ۲۰۱۶ windows server
مایکروسافت با ویژگیهای جدید در این نسخه، به فضای ابری نزدیک شد. مایکروسافت Nano Server را معرفی کرد، که یک گزینه حداقل استفاده از سرور برای افزایش امنیت با کاهش بردار حمله (attack vector) بود.
۲۰۱۷: Semi-Annual Channel and Long-Term Servicing Channel releases
در ماه ژوئن سال ۲۰۱۷، مایکروسافت اعلام کرد که windows server را به دو کانال تقسیم می‌کند: کانال نیمه سالانه (SAC) و کانال سرویس طولانی مدت (LTSC)
کنوانسیون نامگذاری LTSC فرمت Windows Server YYYY را حفظ خواهد کرد. (مانند ویندوز سرور ۲۰۱۶). در حالی که انتشار SAC از فرمت نسخه ویندوز سرور YYMM پیروی می‌کند. مایکروسافت اولین نسخه SAC خود یعنی ویندوز سرور نسخه ۱۷۰۹ را در اکتبر ۲۰۱۷ عرضه کرد.
۲۰۱۹: ۲۰۱۹ windows server
ویندوز سرور ۲۰۱۹ آخرین نسخه سیستم عامل سرور مایکروسافت و به عنوان بخشی از خانواده سیستم عامل ویندوز NT است. ویندوز سرور ۲۰۱۹ سیستم عاملی است که در محیط‌های محلی به Azure متصل می‌شود، لایه‌های اضافی امنیتی را اضافه می‌کند و به شما کمک می‌کند تا برنامه‌ها و زیرساخت‌های خود را مدرن سازی کنید.
ویندوز سرور ۲۰۱۹ در تاریخ ۲۰ مارس ۲۰۱۸ معرفی شد و اولین نسخه پیش نمایش ویندوز در همان روز منتشر شد. اما برای دسترسی عمومی‌در تاریخ ۲ اکتبر ۲۰۱۸ منتشر شد.
کاربرد ویندوز سرور
شرکت مایکروسافت نسخه ای از سیستم عامل را مختص سرویس دهی تولید کرده است. ویندوز سرور قدرتمندتر از نسخه های دسکتاپ طراحی شده است و کنترل بهتری بر شبکه،میزبانی وب و مدیریت دیتابیس ها دارد. ویندوز سرور می‌تواند کاربرد های متفاوتی داشته باشد. در ادامه به نمونه هایی از کاربرد ویندوز سرور اشاره میکنیم :
میل سرور: کاربرد این سرور برای ارسال و دریافت ایمیل است
دیتابیس سرور: برای دسترسی به اطلاعات دیتابیس است
وب سرور: ارائه خدمات نمایش وب سایت
DNS سرور: ارائه سرویس DNS
کاربرد ویندوز سرور، به یک سرویس خاص محدود نمی‌شود و شما می‌توانید تمامی این سرویس ها را همزمان با هم ارائه کنید. این موضوع باعث شده مهم ترین و محبوب ترین کاربرد ویندوز سرور، ارائه خدمات میزبانی باشد.
مزایای استفاده از ویندوز سرور چیست؟
ویندوز سرور و ویندوز دسکتاپ، هر دو از یک پایه کد استفاده می‌کنند، اما ویندوز سرور به دلیل اینکه برای فعالیت های تجاری طراحی شده است، امکانات و ابزارهای متفاوتی دارد. همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، بسیاری از ابزارها و سرویس های مهم را می‌توانید در ویندوز سرور نصب کنید. در ویندوز شما می‌توانید سرویس هایی چون Active Directory،DHCPT ، Printer Service ، File storage و غیره را راه اندزای کنید. در ادامه به بررسی برخی از مزایای استفاده از ویندوز سرور خواهیم پرداخت.
- عدم پیچیدگی در انتخاب نسخه ویندوز سرور
در ویندوز سرور،مایکروسافت کار را راحت تر کرده است و می‌توانید بین دو نسخه Standard و Datacenter یکی را انتخاب کنید. تفاوت کلیدی بین این دو انتخاب تعداد ماشین های مجازی است که می‌توانید بر روی آنها راه اندازی کنید. اگر شرکت شما، یک شرکت متوسط است و منابع سخت افزاری محدودی دارد، نسخه Standard گزینه مناسبی است.
- Data Deduplication
در حال حاضر فضای ذخیره سازی هزینه قابل توجهی برای سازمان ها دارد و در آینده نیز رشد چشمگیری خواهد دشت. بسیاری از سازمان ها تلاش دارند از سیستم ذخیره سازی SAN استفاده کنند. به جای خرید ابزارهای اضافی و نرم افزارهای گران قیمت، سازمان ها می‌توانند از همان دیسک های ارزان قیمت خود استفاده کنند و یک SAN مجازی نرم افزاری بر روی ویندوز سرور ایجاد کنند.
- Diskless Boot
در ویندوز سرور می‌توانید بدون نیاز به دیسک، سیستم عامل را از روی شبکه بارگذاری کنید. در سازمان های بزرگ با این کار هزینه ها کاهش پیدا می‌کند و کنترل بهتری بر روی سیستم ها خواهید داشت.
- NO GUI
در ویندوز سرور، این امکان را دارید که سیستم عامل را بدون رابط گرافیکی نیزنصب کنید، به این نسخه Core گفته می‌شود. به دلیل حذف رابط گرافیکی و بسیاری از اپلیکیشن ها، منابع سخت افزاری قابل توجهی آزاد می‌شود و می‌توان آن را در اختیار ماشین های مجازی قرار داد. با وجود حذف بسیاری از اپلیکیشن ها و ابزارها در نسخه core،امنیت بهتری خواهید داشت و سطح تماس با دنیای بیرون نیز بطور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
- سیستم فایل ReFS
ReFS (Resilient File System) ویندوز سرور را وارد آینده کرده است. این سیستم فایل، قابلیت پشتیبانی از حجم های بسیار بالا را دارد. این فایل سیستم از متادیتا برای ذخیره اطلاعات فایل ها استفاده می‌کند و ویژگی های متنوعی را برای اصلاح خودکار و ارزیابی داده ها فراهم می‌کند.
ویژگیهای ویندوز سرور ۲۰۱۹ چیست؟
بهبود Windows Defender
Windows Admin Center
پشتیبانی از Kubernetes (Beta)
سایر ویژگیهای گرافیکی دیگر از ویندوز ۱۰ نسخه ۱۸۰۹:
- Storage Spaces Direct
- Storage Migration Service
- Storage Replica
- System Insights
امیدواریم با خواندن این مقاله با مفهوم ویندوز server چیست آشنا شده باشید.
سوالات متداول