واژه Guerrilla که شکل فارسی و آوای آن، «گوریلا» است، برعکس ظاهرش در انگلیسی به‌معنای چریک است؛ کلمه‌ای که در ذهن بسیاری می‌تواند شورش یا درگیری و آشوب را تداعی کند. حال تصور کنید که این کلمه در کنار «بازاریابی» قرار بگیرد. عموماً اشخاص با شنیدن گوریلا مارکتینگ اندکی مکث می‌کنند و سپس یک جواب می‌دهند: چی؟
در عین حال، گوریلا مارکتینگ برعکس آن‌چه به نظر می‌رسد، یک نوع استراتژی جنگی نیست و هیچ ارتباطی نیز به آشوب و خشونت ندارد. به‌نوعی، این شیوه از بازاریابی برای جلب توجه مخاطب و آگاهی از برند به میزان بسیار زیاد مورد استفاده قرار بگیرد؛ روشی از تبلیغات که تعامل بسیار زیادی را میان مخاطبان ایجاد می‌کند بدون این‌که مخاطب بداند در حال مواجه با یک تبلیغ فاحش است.
در این مطلب قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که بازاریابی چریکی چیست و چه مزایایی دارد و در ادامه نیز به انواع بازاریابی چریکی و استفاده از این شکل در بازاریابی در ایران اشاره می‌کنیم.
بازاریابی چریکی چیست؟
بازاریابی پارتیزانی، بازاریابی چریکی یا همان گوریلا مارکتینگ (Guerrilla Marketing)، شیوه‌ای از تبلیغات است که طراحی آن به‌گونه‌ای غیرمتعارف انجام می‌شود تا مخاطب شگفت‌زده شده و بدین ترتیب، آگاهی از برند نیز افزایش پیدا کند. جی کنراد لوینسون، نویسنده‌ای حوزه تجارت و کسب‌وکار که آثار زیادی در زمینه استراتژی‌های چریکی دارد، برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ این اصطلاح را ایجاد کرد.
در زمان لوینسون، حوزه تبلیغات تفاوت بسیار زیادی داشت. امروزه و با پیشرفت صنعت بازاریابی، تبلیغات دست‌خوش تغییرات بسیار زیادی شده و به همین سبب نیز، بازاریابی چریکی به‌سوی دیجیتالی‌شدن پیش می‌رود.
در حوزه بازاریابی، استفاده از تکنیک‌های چریکی با تکیه بر عنصر غافلگیری انجام می‌شود؛ عنصری که با استفاده از آن، بازاریابان مخاطبان را در جریان روزمره‌شان، به دام می‌اندازند. نکته حائز اهمیتی که توجه بسیاری از فعالان حوزه مارکتینگ را به گوریلا مارکتینگ جذب می‌کند، ماهیت کم‌هزینه بودن آن است.
در این شیوه از بازاریابی، سرمایه‌گذاری اصلی بیشتر روی خلاقیت و فکر خلاصه می‌شود؛ تا آن‌جا که در زبان مدیریت بازاریابی، از این نوع بازاریابی به‌عنوان یک روش بدون هزینه (مالی) یاد می‌شود چرا که شما وقت، انرژی و تخیل خود را صرف اجرایی کردن تبلیغ‌تان می‌کنید و می‌بینید که برای جذب مخاطب، لزوماً نیازی به صرف هزینه‌های کلان ندارید.
انواع بازاریابی چریکی کدامند؟
طبق گفته‌های شرکت Alt Terrain، انواع بازاریابی چریکی به ۴ مدل اساسی خلاصه می‌شود که در ادامه به هر کدام اشاره می‌کنیم:
● بازاریابی چریکی در فضای باز : این شکل از بازاریابی در محیط‌های شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد و تغییری در بخشی از ظاهر یا المان‌های شهر ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، قرار دادن مجسمه و آثار هنری به شکل موقت در پارک‌ها و پیاده‌روها از جمله این تغییرها است.
● بازاریابی چریکی در فضای بسته : یکی دیگر از انواع آن بازاریابی در فضای بسته است که شباهت بسیار زیادی با فضای باز دارد، اما در فضاهای سرپوشیده و بسته‌ای مثل ایستگاه‌های مترو، فروشگاه‌ها و مراکز خرید اجرا می‌شود.
● بازاریابی چریکی در رویداد : در مقالات انگلیسی از این روش با عنوان Event Ambush یاد می‌شود؛ به‌نوعی، شما با استفاده از این روش در رویدادهای مختلف مثل کنسرت و مسابقات ورزشی، بدون اجازه گرفتن از حامیان مالی رویداد، محصولات‌تان را تبلیغ می‌کنید. به دیگر سخن، با کمین کردن، از فرصت استفاده کرده و به معرفی محصول‌تان می‌پردازید.
● بازاریابی چریکیِ تجربی : تمامی موارد ذکر شده در بالا را اگر کنار هم بگذاریم، می‌توانیم به گوریلا مارکتینگ تجربی برسیم؛ روشی که در رویداد، فضای بسته و فضای باز مورد استفاده قرار می‌گیرد و تنها یک تفاوت با نمونه‌های بالا دارد: در روش تجربی، بازاریابان تلاش می‌کنند تا مخاطب با یک برند و کسب‌وکار، تعامل لازم را ایجاد کند.
با وجود تمامی توضیحات عنوان‌شده، نحوه کار با این بازاریابی همچنان می‌تواند حاله‌ای از ابهام را برای شما به‌همراه داشته باشد و سوالاتی در ذهن‌تان ایجاد کند. در نتیجه، بیایید به نمونه‌هایی از گوریلا مارکتینگ در ایران و خارج از ایران نگاهی کنیم و به شرح ویژگی‌ها و هدف‌شان بپردازیم.
معرفی چند نمونه از گوریلا مارکتینگ
در ادامه، به چندی از مهم‌ترین نمونه‌های گوریلا مارکتینگ اشاره می‌کنیم که نه‌تنها از خلاقیت بسیار بالایی برخوردار بودند بلکه تأثیر بسیار زیادی روی مخاطبان گذاشتند:
۱- دستمال کاغذی Bounty
این برند با قرار دادن مجسمه‌هایی غول‌پیکر از بستنی و لیوان قهوه در خیابان‌های نیویورک و لس‌آنجلس، راهی منحصربه‌فرد برای تبلیغ دستمال‌های خود و قابلیت‌های جذب محصولاتش پیدا کرد. ممکن است این سوال در ذهن شما شکل بگیرد که آیا چنین تبلیغی در بیلبوردهای شهر نیز نمی‌توانست اثرگذاری لازم را داشته باشد؟ در جواب، باید بگوییم که ما به‌لحاظ فرهنگی با پدیده‌ای تحت عنوان کوری تبلیغات مواجه‌ایم و تلاش می‌کنیم تا از هر تبلیغی، دوری کنیم. به همین سبب نیز، روش‌های سنتی مثل نصب بیلبوردهای مختلف نمی‌تواند نتیجه لازم از یک تبلیغ خلاقانه را ارائه دهد.
جدا از آن نیز، وجود یک مجسمه غول‌پیکر از یک بستنی آب‌شده یا قهوه ریخته در پیاده‌رویی که شما در آن قدم می‌زنید و به‌عنوان مثال به سمت خانه‌تان می‌روید، قطعاً نظر شما را بیشتر جلب خواهد کرد تا یک بیلبورد ساده در اتوبان.
۲- پروفایلِ Tinder شخصیت ددپول
تیندر به‌عنوان یک پلتفرم دوست‌یابی شناخته می‌شود که کاربران زیادی در سرتاسر جهان دارد. در آستانه اکران فیلم ددپول و با نزدیک شدن به روز ولنتاین، تصویری از پروفایل شخصیت ددپول در تیندر منتشر و به‌شکلی ویروسی برای کاربران مختلف در شبکه‌های اجتماعی مختلف ارسال شد.
با وجود این‌که تیندر روش تبلیغاتی‌ای درون خود ندارد و به‌سبب ماهیت‌اش، از کاربران محدودی برخوردار است، اما ساخت این پروفایل و محبوبیت آن باعث شد تا فیلم ددپول بتواند فروش بیش‌تری در روزهای آغازین اکران در گیشه‌های سرتاسر جهان به‌دست آورد.
۳- سازمان آب و فاضلاب ایران
برخی اوقات، عناصر ساده و خلاقیت به‌شکلی مینیمال، می‌توان اثرگذاری بیش‌تری در مقایسه با روش‌های تبلیغاتی پر هزینه داشته باشد. نمونه آن، تبلیغات مفهومی سازمان آب و فاضلاب است که با استفاده از یک طرح، سیر تحول این سازمان از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۷ را نشان می‌دهد و مفهوم صرفه‌جویی در مصرف آب را بدین شکل به مخاطبان و بینندگان خود منتقل می‌کند.
بازاریابی چریکی در ایران
با وجود این‌که بسیاری از روش‌های بازاریابی نوین در ایران اجرایی نمی‌شود و یا به‌طور کلی مرسوم نیست، در سال‌های اخیر، استارتاپ‌های مختلفی همچون اسنپ و شیپور تلاش کرده‌اند تا از چنین روش‌هایی برای اجرای کمپین‌های تبلیغاتی و بازاریابی خود استفاده کنند. با این حال، این سبک از بازاریابی همچنان جای پیشرفت بسیار زیادی در ایران دارد و امیدواریم در سال‌های آینده، کسب‌وکارهای مختلف ایرانی با به‌کارگیری تکنیک‌های پارتیزانی، خلاقیت را در ارائه تبلیغات به مخاطبان خود ارائه دهند.
این محتوا توسط تیم تحریریه ی ایران هاست ( ارائه دهنده ی خدمات خرید سرور ابری ) ارائه شده است. امیدواریم که اطلاعات کافی را برای شما داشته باشد.