یکی از کاربردهای اینترنت، تجارت الکترونیک است. روش های تجارت الکترونیکی باعث رونق و ایجاد شدن کسب کارهای بسیاری در سطح جهان شده است. تجارت الکترونیک چیست؟ به چه کسب و کاری تجارت آنلاین می گویند؟ در این مقاله ابتدا با مفهوم خرید و فروش الکترونیکی و سپس با تعریف تجارت الکترونیک آشنا خواهید شد. در ادامه با برخی اصطلاحات در همین حوزه و در نهایت با پلتفرم های آن آشنا خواهید شد.
منظور از خرید و فروش الکترونیکی چیست؟
اگر بخواهیم تعریفی از خرید و فروش الکترونیکی داشته باشیم، بهتر است بگوییم، به روش‌های ارائه شده برای خرید و فروش الکترونیکی یک محصول یا سرویس، از طریق راهکارهای الکترونیک و غیر حضوری گفته می شود. این مفهوم در بسیاری از موارد می تواند معنایی فراتر از خرید و فروش الکترونیکی و ساده اینترنتی داشته باشد. خدماتی همچون مانند تولید، بازاریابی، حمل و نقل، سرویس دهی و پرداخت برای انواع محصولات نیز می توانند در گروه فروشگاه ساز اینترنتی قرار بگیرند و زیر مجموعه و بخشی از فرایند خرید و فروش الکترونیکی باشد.
تعریف تجارت الکترونیک
اگر در یک جمله تعریف تجارت الکترونیک خلاصه شود، آن است که:
“تجارت الکترونیک به کلیه فرایند های خرید و فروش، انبارداری، تبادل محصول، خدمات ارائه محصول و فرایند اطلاع رسانی به کمک شبکه های اجتماعی و اینترنت گفته می شود.”
تحقیق در مورد تعریف تجارت الکترونیک نشان میدهد که تعریف فرایندگرا از تجارت الکترونیکی دید وسیعتری از آنچه که هست ارائه می‌کند. با این دید، تمام فرآیندهای درون سازمانی تجاری (تولید، انبارداری، مدیریت مالی، شرکت‌ها، عملیات)، انواع تجارت الکترونیک فرایندهای تاجر به تاجر(B2B)، مدیریت حلقه های تامین و پشتیبانی(SCM)، مزایده ها و فرایندهای تاجر با مشتری (B2C) نیز تحت تاثیر تکنولوژیِ تجارت الکترونیکی و شبکه قرار گرفته اند. در ادامه ی مقاله به بررسی دقیق تر تجارت الکترونیک می پردازیم.
آشنایی با برخی مفاهیم تجارت الکترونیک
هنگام بررسی چگونگی توسعه وب سایت های تجارت الکترونیکی برای فروش محصول یا خدمات خود ، مهم است که اجزای اساسی چنین سایتی را در نظر بگیرید. این اجزا با مفاهیم تجارت الکترونیک غریبه نیستند. ما این مفاهیم را در قالب ابزارهایی که برای سایت های تجارت الکترونیکی باید به آنها پرداخت شود، به شما معرفی می‌کنیم.
وب سایت: وب سایت مکانی ایت که شما در آن خدمات و محصولات خود را ارائه می دهید. نحوه طراحی تعیین می کند که بازدید کنندگان اینترنتی را به چه میزان به مشتری تبدیل می کنید.
کاتالوگ محصولات: جایی که محصولات یا خدمات خود را ارائه می دهید.
سبد خرید: جایی که مشتریان هنگام مرور سایت شما خریدهای خود را ذخیره می کنند.
درگاه پرداخت: به مشتریان امکان می دهد تا بصورت فوری و بصورت آنلاین به شما پول پرداخت کنند.
اطلاعات مربوط به محصول: اینجاست که شما با تحقیقات ارزشمند در مورد محصول به مشتری بالقوه ارائه می کنید.
بهینه سازی موتور جستجو: با استفاده از تکنیک های جستجوگرها بازدید کنندگان بیشتری را در اینترنت جذب خواهید کرد.
سوالات متداول: با پاسخ دادن به سوالاتی که مشتریان درباره محصولات دارند ، فروش اینترنتی را تضمین کنید.
خبرنامه ها: اشتراک فصلی اخبار.
سیاست حفظ حریم خصوصی: با نوشتن خط مشی رازداری ، اعتماد مشتری را جلب کنید.
منظور از فروش مستقیم در شبکه تجارت آنلاین چیست؟
با یک تعریف دقیق تر، همانطور که در بالا هم اشاره شد، E-Commerce یعنی انجام معاملات از طریق شبکه، یا خرید و فروش محصولات و خدمات از طریق فروشگاه تجارت الکترونیک. برای اطلاعات بیشتر توصیه میکنم مقاله مزایای خرید اینترنتی را بخوانید.
محصولات مورد معامله ممکن است دارای ماهیت الکترونیکی، فیزیکی، خدماتی یا آموزش راه دور باشند. محصولات غیر فیزیکی از قبیل محصولات الکترونیکی است که خود نیز شامل اطلاعات، اخبار، صوت و موسیقی، فیلم، بانک‌های اطلاعاتی، نرم افزار و انواع فرآورده های فکری است، که این نوع تجارت روز به روز توسعه بیشتری پیدا کرده است. به نظر می‌رسد تجارت الکترونیکی شبیه خرید از کاتالوگ یا خرید در منزل و از طریق تلویزیونهای کابلی باشد.
منظور از بازار تجارت الکترونیک چیست؟
تجارت الکترونیکی تنها محدود به خرید و فروش محصولات از طریق شبکه نیست. بلکه مانند یکی از فروشگاه های محلی می‌تواند فروشگاه اینترتی در Web ایجاد کرده و در سطح جهان به دنبال مشتری باشد. علاوه بر این، صاحب این فروشگاه می‌تواند تامین کنندگان مواد فروشگاه، حسابداری، خدمات بانکی، ادارات دولتی و رقیب‌های خود را در شبکه اینترنت جستجو کند.
بازارهای الکترونیکی معمولآ به معاملات و حراجی های روی شبکه، مانند بازارهای سهام و حراجی ها از طریق اینترنت گفته می شود، اما فضای بازار الکترونیکی به پدیده‌ای اقتصادی اشاره دارد، که محصولات، واسطه ها و مشتریان به صورت الکترونیکی با هم تماس و مبادله دارند. فضای بازار الکترونیکی نماد مجازی از بازارهای فیزیکی است. به طور کلی، فعالیت اقتصادی تحت این فضای الکترونیکی اقتصاد الکترونیکی را ارائه می‌کند. فضای بازار الکترونیکی شامل بخشهای زیر است:
- بازیگران بازار: یعنی کارخانجات، بازرگانان، عمده فروش‌ها، واسطه ها، فروشگاه‌ها و مشتریان.
- کالاها و خدمات.
- فرایندهای تامین، تولید، بازاریابی، رقابت، توزیع، مصرف وغیره.
مزایا تجارت الکترونیک برای مشتریان
- امکان مقایسه محصولات
در تجارت الکترونیک شما این امکان را دارید که دو یا چند محصول را با هم مقایسه کنید و بتوانید بر اساس معیارهای خود برای خرید محصول مورد نظر را از بین سایر محصولات خریداری کنید.
- راحتی در خرید
به معنای واقعی راحتی در خرید را می توانید تجربه کنید، کافیست محصول مورد نظر را آنلاین جستجو کنید و نتیجه را مشاهده و خرید کنید.
- خدمات پس از فروش
در خرید اینترنتی شما این امکان را دارید که در صورت مغایرت محصول، خرید خود را پس دهید در صورتی که در خرید حضوری این امکان وجود ندارد.
- بررسی نظرات دیگر مشتریان
شما می توانید برای خرید محصول به نظرات کسانی که قبلا خرید کرده اند مراجعه کنید. بررسی نظرات می تواند بسیار کمک کننده باشد، برای مثال یک مصرف کننده نکته ی منفی از یک محصول را عنوان کند که برای شما نیز مهم باشد.
- قیمت کمتر محصولات به دلیل حذف واسطه ها
در تجارت الکترونیک در بسیاری از موارد شما مستقیم از خریدار یا تولید کننده خرید می کنید و کم شن واسطه های خرید و فروش قاعدتا بر روی هزینه تاثیر خواهد گذاشت و شما می توانید با هزینه ی مناسب تری محصول را تهیه کنید.
معایب تجارت الکترونیک برای مشتریان
- احتمال به خطر افتادن امنیت و حریم خصوصی کاربرها
- تاخیر در دریافت کالا
- عدم وجود تعامل مستقیم با فروشنده
- عدم اطلاع از کیفیت محصول
- نیاز قطعی به اینترنت
- احتمال پرداخت هزینه ی اضافی بعد از سفارش کالا
مزایا تجارت الکترونیک برای صاحبان کسب و کار
- افزایش در فروش
- در دسترس بودن خدمات کسب کار برای مشتریان به صورت ۲۴ ساعته
- دسترسی به تعداد بیشتری از مشتریان
- راحتی در گسترش کسب و کار
- دریافت فوری مبالغ پرداختی مشتریان
معرفی انواع تجارت الکترونیک از لحاظ عملکرد
گرچه انواع زیادی تکنولوژی تجارت الکترونیکی وجود دارد، اما در اینجا بهترین آنها را توضیح می دهیم:
بیزینس به بیزینس (B2B)
در یک مدل تجاری B2B ، مشاغل محصول یا خدمات خود را به کسب و کار دیگری می فروشد. گاهی اوقات خریدار کاربر نهایی است ، اما اغلب خریدار مجدداً به مصرف کننده می فروشد.
معاملات B2B معمولاً چرخه فروش طولانی تری دارند اما ارزش سفارش بالاتر و خریدهای مکرر بیشتری دارند. در مقاله ی دیگری به شرح کامل آنکه b2b چیست پرداخته ایم.
بیزینس به مصرف کننده (B2C)
در تجارت الکترونیک B2C کسب و کار محصولات و خدمات خود را مستقیم به مشتری نهایی می‌فروشد. این نوع مدل کسب و کار یکی از شایع ترین انواع کسب و کار است که در حال حاضر استفاده می‌شود. هرچیزی که شما از وب سایتهای آنلاین مثل لباس، لوازم الکترونیکی، لوازم خانگی و غیره خریداری می‌کنید در این دسته قرار می‌گیرند.
مصرف کننده به بیزینس (C2B)
مشاغل C2B به افراد اجازه می دهند کالاها و خدمات را به شرکت ها بفروشند. در این مدل تجارت الکترونیکی ، سایتی ممکن است به مشتریان اجازه دهد کاری را که می خواهند تکمیل شوند ارسال کنند و از مشاغل تجاری برای این فرصت استفاده کنند تا به کسب درآمد بپدازند. وب سایتهای فیلنسری عموما از این نوع مدل کسب و کار استفاده می‌کنند.
مصرف کننده به مصرف کننده (C2C)
در تجارت C2C که به عنوان بازار آنلاین نیز خوانده می شود، مصرف کنندگان را به مبادله کالا و خدمات متصل می کند و معمولاً با گرفتن هزینه های معامله یا لیست کردن ، درآمد خود را کسب می کنند. مشاغل آنلاین مانند دیوار و شیپور جزو این دسته از کسب و کارها هستند.
از موراد دیگری که از انواع تجارت الکترونیک می توان نام برد:
- مدیریت ارتباطات مشتری
- شیوه های مدیریت منابع اطلاعات
- آموزش راه دور برای سازمانهای اقتصادی جدید
- پست الکترونیک
- شیوه های طراحی منابع سازمان‌ها
- خودکار کردن اهرم فروش
- تحول مراکز تماس
- خدمات شبکه ای مدیریت شده
تجارت الکترونیکی باعث تغییر انواع اطلاعات، از جمله مبادلات بازرگانی از طریق شبکه است که به آن E-Commerce می گویند. از این رو، بازاریابی از طریق شبکه اینترنت، معروف به ” تاجر با مشتری”، تنها یکی از پدیده های بستر تجارت الکترونیکی است. تجارت الکترونیکی موجب تغییرات عمیق و اساسی در ساختار و عملکرد تجارت و مبادلات بین تاجرها، معروف به ” تاجر با تاجر” شده است . تاجر با تاجر در تجارت الکترونیکی شامل انواع تکنولوژی های کاربردی و شبکه ای برای خودکار کردن و بهینه سازی مبادلات بین بخش های مختلف تجارت است.
یکی از راه های راه اندازی تجارت ااکترونیک برای هر صنف و ماهیت کاری، راه اندازی یک فروشگاه اینترنتی است. فروشگاه اینترنتی یا فروشگاه آنلاین، نوعی وب‌گاه است که برای ارائه محصولات برای فروش از طریق اینترنت برپا می‌شود. در مقایسه با فروشگاه‌های حقیقی، این فروشگاه‌های مجازی مزایایی از قبیل عدم محدودیت جغرافیایی و زمانی، کاهش هزینه‌های جانبی و کاهش ترافیک و آلودگی را به همراه دارند.
در سال ۱۹۹۰ تیمبرزلی اولین سرور و مرورگر جهان را ایجاد کرد، که در سال ۱۹۹۱ برای مصارف تجاری افتتاح شد. در سال ۱۹۹۴ پیشرفت های دیگری نیز صورت گرفت، از قبیل افتتاح بانکداری الکترونیک. در طی همان سال، نت اسکیپ رمز نگاری گواهینامه ssl را برای انتقال داده ها در اینترنت معرفی کرد، که امروزه در خرید های اینترنتی مطمئن به یک ضرورت تبدیل شده است. همچنین در سال ۱۹۹۴ یک شرکت آلمانی به نام اینترشاپ اولین سیستم فروشگاه اینترنتی خود را معرفی کرد. در سال ۱۹۹۵ آمازون سایت فروشگاه اینترنتی خود را افتتاح کرد و در سال ۱۹۹۶ ای بی (Ebay) راه اندازی شد.
اگر داری کسب و کار اینترنتی هستید بهتر است از واتس اپ بیزینس استفاده کنید. در این مورد می توانید مقاله واتساپ بیزینس چیست را بخوانید.
پلتفرم‌های تجارت الکترونیک
پلتفرم های زیادی در سطح دنیا برای راه اندازی یک کسب و کار آنلاین در اختیار مردم قرار دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
Shopify
بهترین بستر در فروش است. اگر قصد دارید drop ship کنید، از اینستاگرام و یا فیسبوک جهت فروش محصول استفاده کنید، بهترین گزینه Shopyfy خواهد بود. اگر بخواهید روی SEO تمرکز کنید استفاده از Shopify پیشنهاد نمی‌شود. همچنین اگر فروشگاه بزرگی با محصولات زیادی دارید Shopify مناسب شما نیست.
مجنتو یک CMS فروشگاهی است. مارک های بزرگی مانند Nike ، Procter & Gamble و Cisco به Magento اعتماد دارند. کدگذاری بخشی جدایی ناپذیر از یک فروشگاه است. بنابراین ، اگر یک توسعه دهنده یا بودجه یک نفر را در اختیار دارید – و می خواهید چیزی واقعاً قابل تنظیم و قدرتمند داشته باشید – Magento یک انتخاب مناسب است.
ووکامرس بهترین پلتفرم واحد برای ایجاد تجارت الکترونیکی و سایت های وابسته آن زیر یک سقف است. ووکامرس به عنوان افزونه‌ای از وردپرس کار می کند تا هر وب سایتی را به یک فروشگاه تجارت الکترونیکی کاربردی تبدیل کند. همچنین ، افزونه هایی برای ادغام درگاه های پرداخت ، رسانه های اجتماعی ، بازاریابی از طریق ایمیل ، فروش با یک کلیک و ارسال در دسترس است.
تجارت الکترونیکی Wix طی چند سال بسیار پیشرفت کرده است. در حال حاضر ، Wix یک نیروی عمده در فضای تجارت الکترونیکی است و آنها ارزش شگفت انگیزی را برای solorprenuers و مشاغل کوچک تجارت الکترونیکی ارائه می دهند. ویژگی های تجارت الکترونیکی Wix طی چند سال به شدت تکامل یافته است ، آنها اکنون قابلیت ادغام چند کانال ، بازیابی رها شده از سبد خرید ، drop ship و قابلیت چاپ بر اساس تقاضا را دارند.
برای کسب اطلاعات کافی از چگونگی راه اندازی فروشگاه اینترنتی می توانید از مقاله راه اندازی سایت فروش کمک بگیرید. تصویر زیر لیستی از معروف ترین نرم افزار های فروشگاه ساز اینترنتی و سایت تجارت الکترونیک را نمایش می دهد:
مهمترین کاربردهای تجارت الکترونیک
علاوه بر فروشگاه های ساده اینترنتی در ادامه برخی از مهمترین کاربرد های تجارت الکترونیکی شرح داده است:
- اتوماسیون های اداری در تامین و پشتیبانی منابع
- سیستم های پرداخت داخلی
- سیستم های مدیریت محتوا در ابعاد بزرگ
- سایت های تخفیف و خرید گروهی
- سایت های خبری
- بانکداری الکترونیکی
- دفاتر اداری الکترونیک
- و بسیاری موارد دیگر ….
به شما پیشنهاد می کنیم مقاله sla چیست را مطالعه بفرمایید این مقاله در رابطه با قرار دادیست که شرکت های ارائه دهنده خدمات تجارت الکترونیک موظف هستند بین سرویس دهنده یعنی خود و سرویس گیرنده خدمات منعقد شود.
سیر زمانی تجارت الکترونیک
۱۹۷۹: Michael Aldrich خرید آنلاین را اختراع کرد.
۱۹۸۱: Thomson Holidays اولین خرید انلاین B2B را در بریتانیا ایجاد کرد.
۱۹۸۲: Minitel سیستم «سراسر کشور» را در فرانسه بوسیله France Telecom و برای سفارش گیری انلاین استفاده کرد.
۱۹۸۴: Gateshead اولین خرید انلاین B2C را بنام SIS/Tesco و خانم Snowball در ۷۲ اولین فروش خانگی انلاین را راه انداخت.
۱۹۸۵: Nissan فروش ماشین و سرمایه گذاری با بررسی اعتبار مشتری به صورت آنلاین از نمایندگی های فروش.
۱۹۸۷: Swreg شروع به اشتراک گذاری نرم افزار به منظور فروش آنلاین محصولاتشان از طریق مکانیسم حسابهای الکترونیکی بازرگانی آغاز کرد .
۱۹۹۰: Tim Berners-Lee اولین مرورگر وب را نوشت.
۱۹۹۴: راهبر وب گرد Netscape در اکتبر با نام تجاری Mozilla ارائه شد. Pizza Hut در صفحه وب سفارش دادن آنلاین را پیشنهاد داد. اولین بانک آنلاین باز شد. تلاشها برای پیشنهاد تحویل گل و اشتراک مجله به صورت آنلاین شروع شد . لوازمی همچون قطعات ماشین و دوچرخه به صورت تجاری در دسترس قرار گرفت. Netscape 1.0 در اواخر ۱۹۹۴ با رمزگذاری SSL که تعاملات مطمئن را ایجاد می کرد، معرفی شد.
۱۹۹۵: Jeff Bezos ، Amazon.com و اولین تجارت ۲۴ ساعته را راه اندازی کرد. ایستگاه های رادیوی اینترنتی رایگان، رادیو HK و رادیو های شبکه ای شروع به پخش کردند. Dell و Cisco به شدت از اینترنت برای تعاملات تجاری استفاده کردند. eBay توسط Pierre Omidyar برنامه نویس کامپیوتر به عنوان وب سایت حراج بنیانگذاری شد.
۱۹۹۸ : توانایی خریداری و بارگذاری تمبر پستی الکترونیکی برای چاپ از اینترنت امکان پذیر شد. گروه Alibaba در چین با خدمات B2B و C2C, B2C به همراه سیستم خود تاییدی، تاسیس شد .
۱۹۹۹: Business.com به مبلغ ۷٫۵ میلیون دلار به شرکتهای الکترونیکی فروخته شد، که در سال ۱۹۹۷ به ۱۴۹٬۰۰۰ دلار خریداری شده بود. نرم افزار اشتراک گذاری فایل Napster راه اندازی شد. فروشگاه های ATG برای فروش اقلام زینتی خانه به صورت آنلاین راه اندازی شد.
۲۰۰۲: ebay برای PayPal یک و نیم میلیون دلار بدست آورد.
۲۰۰۳: Amazon.com اولین سود سالیانه خود را اعلان کرد .
۲۰۰۷: Business.com بوسیله R.H. Donnelley با ۳۴۵ میلیون دلار خریداری شد .
۲۰۰۹: Zappos.com توسط Amazon.com با قیمت ۹۲۸ میلیون دلار خریداری شد. خرید اپراتورهای فروش وبسایتهای خصوصی RueLaLa.com بوسیله GSI Commerce به قیمت ۱۷۰ میلیون دلار بعلاوه سود فروش تا سال ۲۰۱۲.
۲۰۱۰: Groupon گزارش داد پیشنهاد ۶ میلیار دلاری گوگل را رد کرده‌است. در عوض این گروه طرح خرید وب سایتهای IPO را تا اواسط ۲۰۱۱ دارد.
۲۰۱۱: پروژه تجارت الکترونیک امریکا و خرده فروشی انلاین به ۱۹۷ میلیارد دلار رسیده، که نسبت به ۲۰۱۰ افزایش ۱۲ درصدی داشته است. Quidsi.com, parent company of Diapers.com توسط Amazon.com به قیمت ۵۰۰ میلیون بعلاوه ۴۵ میلیون بدهکاری و تعهدات دیگر خریداری شد.
چند ترفند برای کسب موفقیت در تجارت آنلاین
- شناخت کامل مشتریان
- طرح یک برنامه ریزی کامل
- استفاده از نرم افزارهای سازگار با تجارت الکترونیک
- طراحی فروشگاهی متفاوت
- در معرض دید گذاشتن اجناس پرفروش
- اجازه ندهید تا مشتریانتان شما را فراموش کنند
- افزایش حضور وب سایت در سطح اینترنت